NOWY

Roczne badanie ekonomiczne
akcjonariatu pracowniczego
w krajach europejskich w 2021
Wiecej informacji

we wspólpracy z

  ROK 2021

W ubiegłym roku pracownicy jako właściciele udziałów kapitałowych w Europie osiągnęli nowy, rekordowy wynik: wartość posiadanych przez nich akcji swoich firm wynosiła 433 miliardy euro. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy mogą skorzystać z pracowniczych udzia-łów kapitałowych.

W 2021 roku w dużych firmach europejskich kontynuowano rozwój akcjonariatu pracowniczego. Coraz więcej firm wdraża plany pracowniczych udziałów kapita-łowych. W 2021 roku 88% wszystkich dużych firm europejskich prowadziło najróżniejszego rodzaju plany pracowniczych udziałów kapitałowych, 53% – plany określone na szerokiej bazie instrumentów dla wszystkich pracowników, natomiast 60% – plany opcji na akcje. Na koniec, 32% wszystkich dużych firm europejskich wprowadziło nowe plany pracowniczych udziałów kapitałowych, a odsetek ten ma tendencję wzrostową z roku na rok.

Jednak pracownicze udziały kapitałowe są w Europie zagrożone. Stają się one coraz mniej demokratyczne. Liczba pracowników jako właścicieli udziałów kapitałowych zmniejszyła się w ubiegłym roku i jest niższa niż dziesięć lat wcześniej. W dużych firmach zarejestrowanych jest obecnie 7 milionów pracowników jako właścicieli udziałów kapitałowych. Jeśli dodamy do tego milion MŚP, ich łączna liczba w Europie wyniesie 8 milionów (wykres 1). W ciągu ostatnich dziesięciu lat nastąpił dramatyczny spadek wskaźnika demokratyzacji pracowniczych udziałów kapitałowych. Dodatkowo udział pracowników w strukturze własności dużych firm europejskich maleje już od pięciu lat.

Ponadto nastąpiło przesunięcie pomiędzy akcjami posiadanymi przez członków kadry kierowniczej najwyższego szczebla a akcjami posiadanymi przez zwykłych pracowników, czyli w ramach demokratycznych pracowniczych udziałów kapitałowych. Po raz pierwszy w europejskich spółkach giełdowych liczba udziałów należących do kadry kierowniczej najwyższego szczebla przekracza liczbę udziałów należących do zwykłych pracowników (wykres 2). W rzeczywistości jeszcze 15 lat temu kadra kierownicza najwyższego szczebla posiadała łącznie 1,06% udziałów, podczas gdy udział zwykłych pracowników wynosił 1,45%. Obecnie wynosi on 1,53% dla kadry kierowniczej najwyższego szczebla w porównaniu z 1,48% dla tej drugiej grupy.

Grupa 10 000 dyrektorów najwyższego szczebla (średnio czterech w każdej firmie) posiada obecnie więcej akcji niż 34 miliony pracowników dużych firm europejskich. To średnio ponad 20 milionów euro dla każdego takiego dyrektora i 30 000 euro dla każdego zwykłego pracownika jako właściciela akcji.

Należy również zauważyć, że odsetek udziałów zwykłych pracowników wrócił do poziomu sprzed piętnastu lat. Spostrzeżenie to potwierdza, że w Europie nie promuje się demokratycznej polityki pracowniczych udziałów kapitałowych. Promowanie demokratycznych pracowniczych udziałów kapitałowych jest rzeczywiście wyborem politycznym, zwykle wspieranym poprzez zachęty fiskalne. Bez wsparcia przeciętny pracownik nie może sobie pozwolić na inwestowanie finansowe w swoją firmę. W niewielu krajach europejskich robi się to skutecznie.

Przeciwnie: obserwujemy, że kadrze kierowniczej najwyższego szczebla nie brakowało środków na realizację tego zadania. Czyżby istniejące procedury publiczne wspierające pracownicze udziały kapitałowe zostały źle opracowane i są niewłaściwie wykorzystywane przez kadrę kierowniczą najwyższego szczebla? Widzimy, że tak nie jest: w rzeczywistości udział 1,53% wynikający z realizacji opcji na akcje i innych planów jest niezwykle niski i wynosi zaledwie 0,05%.

Jednak w których krajach udział kadry kierowniczej najwyższego szczebla wzrósł najbardziej w ciągu ostatnich piętnastu lat, a gdzie został ograniczony? Udział kadry kierowniczej najwyższego szczebla wzrósł najbardziej w krajach, w których demokratycznych planów akcji jest najmniej. Gdzie ograniczono odsetek kadry kierowniczej najwyższego szczebla? Tam, gdzie planów demokratycznych pracowniczych udziałów kapitałowych jest najwięcej. Dotyczy to w szczególności Francji – kraju o najwyższym w Europie odsetku zwykłych pracowników (3,50%), w którym udział kadry kierowniczej najwyższego szczebla nie wzrósł, gdyż jest on obecnie na tym samym poziomie co piętnaście lat temu (1,05%), co jest rzadkim przypadkiem.

Fakty są oczywiste: plany demokratycznych pracowniczych planów udziałowych stanowią gwarancję równowagi. Jego brak lub słabość prowadzi do tego, że odsetek akcji wśród kadry kierowniczej najwyższego szczebla szybuje do góry.

Marc Mathieu
Sekretarz Generalny
EUROPEJSKA FEDERACJA AKCJONARIATU PRACOWNICZEGO
EFES - EUROPEAN FEDERATION OF EMPLOYEE SHARE OWNERSHIP
Avenue Voltaire 135, B-1030 Brussels
Tel: +32 (0)2 242 64 30 - Fax: +32 (0)2 791 96 00
E-mail: efes@efesonline.org
Web site: www.efesonline.org
Celem EFESu jest dzialanie jako organizacja zrzeszajace pracowników - wlascicieli i wszystkie osoby, spólki, zwiazki zawodowe, ekspertów, badaczy i instytucje chcace promowac wlasnosc i partycypacje pracownicza w Europie.